(Engelli Farkındalık Gazetesi) =Cüneyt Özgür Yazar (AI·ESG·DX Karma Uzmanı, İş Yerinde Engelli Farkındalık Eğitimi Uzmanı)

1. Engelli Haklarının Korunmasının Önemi

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 10. Maddesindeki insan onuru ve değerine ve 11. Maddesindeki eşitlik hakkına uygun olarak, engellilerin temel haklarını engelli olmayan kişilerle eşit düzeyde korumaktadır. Ancak gerçek durum bundan çok uzaktır. Engellilik, sosyal ve maddi temellere bağlı olarak oluşan bir kısıtlamadır ve bu da engellilerin temel haklarının ihlal edilmesine yol açmaktadır.

2. Engelli Hakları Bildirgesi: Eşit Bir Toplum İçin Bir Beyan

1998 yılında ilan edilen Engelli Hakları Bildirgesi, engellilerin ayrımcılığa uğramamasını ve eşit muamele görmelerini talep eden bir beyannamedir. Bildirge, engellilerin politik, ekonomik, sosyal, eğitim ve kültür hayatının her alanında katılımlarının ve haklarının korunmasını vurgulamaktadır. Ancak 2017 Engelli Durum Araştırması'na göre, engelliler hala okul hayatında, iş bulmada, sağlık kurumlarına erişimde ve diğer birçok alanda ayrımcılığa uğramaktadır.

3. Engelli Farkındalık Eğitimi: Toplumsal Farkındalığı Değiştirmek İçin Çabalar

Engellilerin haklarının korunması için toplumsal farkındalıkta değişiklik olmazsa olmazdır. Bu amaçla Engelli Farkındalık Eğitimi uygulanmaya başlanmıştır.

｢Engelliler Kanunu｣ uyarınca, eğitim, devlet, yerel yönetimler, eğitim kurumları ve kamu kurumlarının tüm alanlarında engellilikle ilgili farkındalığı artırmayı amaçlamaktadır.

｢Engellilerin Mesleki Rehabilitasyonu Kanunu｣ uyarınca, iş yerlerinde engelli farkındalık eğitimi, işverenlerin ve çalışanların farkındalıklarını artırmayı ve engellilerin istihdamını teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

4. Sürekli Çaba ve Geliştirmeye İhtiyaç Duyulan Engelli Farkındalık Eğitimi

29 Mayıs 2019 tarihi itibarıyla tüm işverenler ve çalışanlar, yılda en az 1 saatlik iş yerinde engelli farkındalık eğitimi almak zorundadır. Ancak eğitimin etkisi hala yetersiz ve toplum genelinde farkındalığı artırmak için daha fazla çaba sarf edilmesi gerekmektedir.

5. Engelli Farkındalığını Artırmak İçin Öneriler

Eğitim içeriği ve yöntemleri iyileştirilmelidir:

Sadece bilgi aktarmaktan ziyade, deneyimsel öğrenme, tartışma gibi yöntemlerle katılımcıların anlayışını artırmak gerekir.

Engellilik türlerine özgü özelliklerin ve çeşitliliğin göz önünde bulundurularak farklılaştırılmış eğitim sunulmalıdır.

Eğitim kapsamı genişletilmelidir:

Öğrencilere, gençlere, sıradan vatandaşlara, kamu kurumlarında ve özel sektörde çalışanlara ve sağlık kurumlarında çalışanlara eğitim sunulmalıdır.

Sürekli değerlendirme ve iyileştirme:

Eğitimin etkisi sürekli olarak değerlendirilmeli ve eksiklikler giderilmelidir.

Engellilerin doğrudan katılımı ile eğitim programları iyileştirilmelidir.

6. Birlikte Oluşturduğumuz Eşitlikçi ve Kapsayıcı Bir Toplum

Engelli farkındalığı, engellilerin haklarını korumakla birlikte, toplumumuzun gelişmesi için de olmazsa olmazdır. Toplumun her kesiminden katılımla engellilere karşı bakış açısı değiştirilmeli ve eşitlikçi ve kapsayıcı bir toplum inşa edilmelidir.

7. Ek Bilgiler

Engelli Farkındalık Eğitimi ile ilgili yasal düzenlemeler ve kılavuzlar:

Engelliler Kanunu Madde 41, Madde 42

Engellilerin Mesleki Rehabilitasyonu Kanunu Madde 33

Engelli Farkındalık Eğitimi Kılavuzu (Sağlık Bakanlığı)

Engelli Farkındalık Eğitimi Kurumları ve Programları:

Türkiye Engelliler Derneği

Engelli Farkındalık Eğitimi Merkezi (Sağlık Bakanlığı)

Her ilde bulunan engellilerle ilgili kurumlar